Merhabalar,
Bildiğiniz gibi, geçtiğimiz Pazar günü Haydarpaşa Garı’nda yangın çıktı. Tarihi binanın çatısı tamamen yandı. Eğer gar binası deniz kıyısında olmasaydı belki tamamen yanacaktı. Çünkü yangına yapılan sonuç alıcı tek müdahalenin Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün römorkörleri ile yapılabildiği görüldü. Fotoğrafta görülen su sütunları römorkörlerin su toplarından çıkıyor. Bu olaydan sonra İstanbul’a her mevsim tahsisli, havadan müdahale araçları alınması gündeme geldi. Belki de bu yangın sayesinde ilerideki yangınları daha donanımlı bir halde göğüsleyebileceğiz..

Haydarpaşa Yangını önemli bir olaydı. Kara itfaiyesinin etkisizliği, hava araçlarının İstanbul’da olmaması gibi yönlerini herhalde yetkililer değerlendirir..

Ben bu yangını TV’dan seyrederken ilgim olaya müdahale eden römorkörlere kaydı.

Aşağıdaki fotoğraf, Haydarpaşa yangınına müdahale eden üç römorkörümüzün ikisini gösteriyor. İmal yerleri Tuzla. Kurtarma – 5 ve Kurtarma – 6 kardeşler, hizmete girdikleri Ocak, 2009′da yanyana. Haydarpaşa’ya müdahale ettiklerinde yanlarında ‘Zübeyde Ana’ römorkörümüz de vardı.

Kamuoyumuz pek farkında değil ama Türkiyemiz ciddi bir römorkör ihracatcısı.. Tersanelerimizin bir çoğu römorkör imal ediyor. İçlerinde bu alanda uzmanlaşmış olanlar arasında Uzmar ve Sanmar öne çıkıyor.. Uzmar, neredeyse bir tersane değil, seri üretim yapan bir römorkör fabrikası gibi çalışıyor.. Sipariş beklemeden stoğa üretim bile sözkonusu.. Uzmar’ın römorkör ihraç ettiği ülkeleri sayıyorum: Hollanda, Panama, Hindistan, Fransa, Norveç, İngiltere, Almanya, Portekiz, İtalya, Şili..

Fotoğrafta, Uzmar imalatı römorkörlerden bir gurup toplu halde..

Sanmar’ın da ihracat yaptığı ülke listesi kabarık: Martinik, Rusya, Pakistan, ABD, Bulgaristan, İngiltere, Kazakistan, Dominik, Norveç, Fas, İspanya, İtalya, Liberya, BAE, Fransa, Almanya, Hollanda. Sanmar kendisine ait bir tersane olmadan çalışıyor.
Altta Sanmar’ın iki römorkörü..
Bu iki firmanın dışında, Karadeniz Ereğlisi’nden, Antalya’ya kadar römorkör inşa ve ihraç eden birçok tersanemiz mevcut.. Türk Malı römorkörler 4 kıtada hizmet veriyorlar..

Aşağıda, Ereğli tersane’sinin Meksika’ya ihraç ettiği iki römorkör Mexika yolunda, Kanarya Adaları’nın Las Palmas limanında bağlı iken görülüyorlar..

Römorkörün tanımı nedir? Diğer deniz araçlarına iterek ya da çekerek manevra yaptıran deniz araçlarına bu isim verilmiş. İngilizce’de ‘Tug Boat’ olarak adlandırılmışlar. ‘Tug’ çekmek, asılmak anlamına geliyor. Römorkörler ebad olarak ufak ama çekme gücü yüksek tekneler. Çok sağlam bir yapıları var. Ağırlık merkezleri olabildiğince aşağıda. Güçlü motorlarla donatılıyorlar. Çekme gücünü arttırmak için değişik pervane sistemleri kullanılıyor. ‘Kovanlı pervaneler’, bildiğimiz pervanelere göre yüzde yirmi fazla çekiş gücü sağlıyor.

Şu, bir kovanlı pervane sisteminin görünüşü..
En gelişmiş pervane sistemi ise, adını mucitlerinden alan ‘VSP’ sistemi. Sistemi icad eden Viyanalı mühendis Schneider olmuş. 1929 yılında, Alman Voith firması ile birlikte imalata başlamışlar.. Bu sistem, hem dümen hem pervane görevi yaptığından ayrıca bir dümene gerek bırakmıyor. Dikey bir eksenin etrafında dönerlerken kendi eksenlerinde de salınım hareketleri yapan kanatlardan oluşuyor. Bu dönüş hareketlerine kumanda edilerek gemilerin en keskin manevraları bile süratle ve dümene gerek duymadan yapması sağlanıyor.

Bir ‘VSP’ Sisteminin görünüşü..

Römorkörler çekme güçlerine göre sınıflandırılıyorlar. Buna ‘Bollard Pull’ ya da kısaca ‘BP’ deniyor. Türkçesi ‘Kanca Gücü’. Bollard, İngilizce’de ‘iskele babası’ demek. BP, Bir römorkörün, standart uzunlukta bir halatla bağlı olduğu bir babaya uygulayabildiği azami çekme gücünü ifade ediyor. Bu güçün birimi ton. Ölçme denemesi yapılırken hava ve denizin sakin ve su derinliğinin en az 20 metre olması gerekiyor. 80 BP’lik römorkör dendiğinde, 80 tonluk kanca gücüne sahip olan römorkör anlaşılıyor.

Römorkörler yangın söndürmede de kullanılıyorlar. Yangının cinsine göre, üzerlerindeki köpük ya da su toplarını kullanıyorlar.

Şu resimde, Tüpraş’ın römorkörleri, rafineri önünde yanmaya başlayan bir tankeri söndürürken görülüyorlar.

Yangına müdahale ederken yanan bölgeye girmek zorunda kalan römorkörler, kendilerine de su püskürterek soğutma uyguluyorlar..

Soğutma yeteneğini sergileyen bir römorkör. Uzmar’dan..

Römorkörlerin yaptıkları iş yüksek manevra yeteneği gerektiriyor.
Bu amaçla, dümen sistemleri yanında su jeti esaslı yönlendirme sistemlerine de sahip oluyorlar.

Aşağıda, Sanmar imalatı Ulupınar römorkörü kendi etrafında dönme yeteneğini sergilerken:

Römorkörler çok görevli platformlar. Herşey yolunda iken iterek, çekerek gemilerin limanlara girişine, çıkışına, yanaşma ve ayrılma manevralarına yardımcı oluyorlar. Refakat görevlerinde, tehlikeli sulardan geçiriyorlar. Kendisi hareket imkanına sahip olmayan deniz vasıtalarını, gitmeleri gereken yere ulaştırıyorlar. Mavna, şat gibi motorsuz yük vasıtalarını, tek tek ya da konvoy halinde çekerek nakliyede faydalı oluyorlar. Ayrıca deniz vasıtalarında ya da kıyılarda çıkan yangınlarda itfaiye görevi üstleniyorlar. Kazaya uğrayan, çarpışan, karaya oturan, fırtına yüzünden kontrol edilemeyen gemileri ve personellerini kurtarma faaliyetlerine de katılıyorlar. Bütün bunlara ek olarak çevre koruma görevi de yapıyorlar. Gemi kazalarında denize yayılan akaryakıtı çepeçevre sararak yayılmasını önleyen yüzer bariyer sistemlerine sahipler..

Onlar denizlerin, göllerin, kanalların güçlü, çalışkan, marifetli emekçileri.
Sağlam, işe yarar ve gösterişten uzaklar. Yolları açık olsun..

Saygılarımla,

Tevfik İzmirli